Czasami mówi się, że mężczyźni, którzy wykazują uporczywe wzorce emocjonalnie niedojrzałych reakcji i zachowań, mają „syndrom Piotrusia Pana”. Termin ten został spopularyzowany przez psychologa Dana Kileya, który w 1983 roku opublikował książkę zatytułowaną „Syndrom Piotrusia Pana: Mężczyźni, którzy nigdy nie dorośli."
Chociaż zapewnia sposób organizowania i omawiania cech i zachowań osób niedojrzałych emocjonalnie, zespół Piotrusia Pana nie jest oficjalną diagnozą psychiatryczną. Nie pojawia się w Podręczniku Diagnostyki i Statystyki Zaburzeń Psychicznych (DSM-5) i nie jest uznawany przez Światową Organizację Zdrowia (WHO).
Podobnie jak postać Piotrusia Pana, możesz znać osobę, która po prostu nie chce dorosnąć. Może to być przyjaciel, współpracownik, a nawet współmałżonek. Chociaż termin ten jest często stosowany do mężczyzn, zespół Piotrusia Pana może dotyczyć również kobiet.
Etykieta „Piotruś Pan”
Ważne jest, aby zrozumieć, co naprawdę masz na myśli, kiedy opisujesz kogoś, kto ma zespół Piotrusia Pana:
- Czy jesteś sfrustrowany tym, co postrzegasz jako jego widoczny brak rozwoju emocjonalnego, społecznego i umysłowego?
- Czy czujesz, że pewne cechy, które początkowo przyciągnęły Cię do Twojego partnera i które kiedyś kochałeś (takie jak wyluzowana i kochająca zabawę osobowość) powodują teraz trudności w Twoim związku?
- Czy czasami czujesz, że rozmawiasz z nastolatkiem, a nie dorosłym, gdy próbujesz zaangażować ich w dyskusję?
- Czy ich zachowanie jest niedojrzałe, nieodpowiedzialne i niewiarygodne?
- Czy w odpowiedzi na ich zachowanie czujesz, że musisz bardzo ciężko pracować, aby je zrekompensować, a nawet zatuszować?
Dlaczego etykieta jest szkodliwa
Nikt nie powinien być redukowany do etykietek – szczególnie bolesnych wyzwisk. Kiedy czujesz się sfrustrowany zachowaniem współmałżonka, krzywdzące zwroty mogą się wymykać, gdy wyrażasz swoją irytację powiernikowi.
Kiedy konfrontujesz się ze współmałżonkiem, możesz ulec pokusie użycia tego terminu, próbując wyjaśnić zachowanie, którego nie rozumiesz, nie doceniasz lub uważasz za problematyczne. Jednak użycie tego terminu prawdopodobnie nie pomoże w przeprowadzeniu produktywnej rozmowy.
Po pierwsze, jest niejasna i może zostać zinterpretowana przez twojego partnera w inny sposób niż zamierzasz. Może również sprawić, że twój partner poczuje się zły lub zraniony. Mogą przyjąć postawę obronną lub całkowicie zakończyć rozmowę.
Jeśli chcesz porozmawiać ze swoim partnerem na temat jego zachowania i tego, jak Twoim zdaniem wpływa ono na Twój związek, musisz być bezpośredni. Będziesz musiał podać konkretne przykłady, a nie niejasne uogólnienia.
Oznaki niedojrzałości
Możesz rozpoznać niektóre typowe niedojrzałe zachowania u swojego partnera, ale te zachowania nie są specyficzne dla mężczyzn. Znaki te mogą pojawić się u każdego dorosłego, który nie osiągnął pewnego poziomu dojrzałości emocjonalnej.
Brakuje im granic z rodzicami
Osoby niedojrzałe emocjonalnie mają czasami intensywne i dysfunkcyjne relacje z rodzicami. W przypadku mężczyzn może to obejmować sposób, w jaki odnoszą się do swoich matek.
Niezdrowa dynamika zwykle zaczyna się w dzieciństwie i jest czasami określana jako uwikłanie. Kiedy mężczyzna jest uwikłany w matkę, może nadal polegać na niej, aby zaspokoić swoje emocjonalne, społeczne, praktyczne i finansowe potrzeby (nawet jeśli jest w partnerskim, dorosłym związku).
Nie mieli dojrzałych związków
Jeśli rozmawiałeś o wcześniejszych relacjach ze swoim partnerem, być może zauważyłeś, że mają tendencję do słabego wypowiadania się o ludziach, z którymi byli w związku (czy to przyjaźnie, czy partnerzy romantyczni i seksualni).
Zamiast brać odpowiedzialność za swoje działania lub zachowania, które mogły spowodować problemy lub zakończyć poprzedni związek, osoba niedojrzała częściej obwinia innych.
Osoby, którym brakuje dojrzałości emocjonalnej, mają tendencję do postrzegania i przedstawiania się jako niewinna ofiara
Ich przyjaciele są niedojrzali
Osoba niedojrzała może preferować spędzanie czasu z innymi, którym również brakuje dojrzałości emocjonalnej, ponieważ osoby te są mniej skłonne do kwestionowania, krytykowania lub kwestionowania swojego zachowania.
Może się okazać, że nie lubisz wielu przyjaciół swojego partnera z powodu ich zachowania. Możesz nawet uznać tych przyjaciół za „zły wpływ” lub martwić się, że podsycają niedojrzałe zachowanie twojego partnera.
Kiedy ty i twój partner spotykacie się z innymi dorosłymi (np. spotykacie się z przyjaciółmi, spotykacie się z rodziną lub uczestniczycie w pracy), ich zachowanie może was wprawiać w zakłopotanie, a nawet rozzłościć. Możesz czuć potrzebę wyjaśnienia lub przeprosin za ich złe zachowanie
Nie mogą utrzymać pracy
Nierzadko zdarza się, że osoby niedojrzałe emocjonalnie zmagają się z uzyskaniem lub utrzymaniem pracy. Mogli zostać zwolnieni z szeregu prac z powodu słabej wydajności pracy, nieobecności, problemów interpersonalnych ze współpracownikami lub szefem, substancji używania, a nawet zachowań takich jak kradzież.
Jeśli dana osoba ma zdolnych rodziców, rodzinę lub przyjaciół, którzy wspierają ją finansowo w dorosłości, może być w stanie nadal unikać pracy.
Brakuje im zdrowych sposobów radzenia sobie ze stresem
Osoby niedojrzałe często nie mają zdrowych sposobów radzenia sobie ze stresem. Mogą używać pewnych czynności, aby uniknąć swoich uczuć, obowiązków lub czegokolwiek innego, co powoduje ich stres.
Dorosły emocjonalnie dorosły może zająć się łagodzeniem stresu hobby, zwierzyć się przyjacielowi przy kawie, pracować z terapeutą lub ćwiczyć, aby złagodzić stres. Ktoś, kto jest niedojrzały, może rozwinąć uzależnienie od aktywności, która promuje unikanie i eskapizm, takich jak gry wideo.
Ich związek z substancjami jest niezdrowy
Każdy może rozwinąć niezdrowy związek z alkoholem lub innymi substancjami, ale niedojrzałość emocjonalna może odgrywać rolę w nadużywaniu substancji i uzależnieniu u niektórych osób.
Ktoś, kto używa narkotyków lub alkoholu w sposób nieodpowiedzialny, może nie wiedzieć o potencjalnych zagrożeniach lub nie obchodzić ich. Mogą nie być świadomi (lub nie brać pod uwagę) potencjalnych konsekwencji swoich działań dla siebie i osób wokół nich.
Niedojrzała osoba z zespołem Piotrusia Pana może nawet próbować usprawiedliwić swoje nieodpowiedzialne zachowanie (na przykład wysyłając Ci e-mailem wątpliwe badanie naukowe dotyczące bezpieczeństwa lub korzyści płynących z zażywania nielegalnego narkotyku, gdy wyrazisz swoje obawy).
Kiedy nie są w stanie usprawiedliwić lub poprzeć swojego zachowania, gdy je wezwiesz, niedojrzała osoba może cię zaatakować. Na przykład, jeśli wyrażasz zaniepokojenie upijaniem się partnera, może on oskarżyć Cię o bycie „spiętym” i niezdolność do relaksu i zabawy.
Nie pomagają (lub nie chcą) pomagać w domu
Ktoś, kto jest niedojrzały, może nie mieć poczucia odpowiedzialności za niektóre bardziej przyziemne aspekty dorosłego życia, takie jak płacenie rachunków lub prace domowe.
Mogą odmówić pomocy w gotowaniu, sprzątaniu lub praniu. Jeśli zostaniesz poproszony o pomoc w obowiązkach domowych, niedojrzała osoba może odpowiedzieć z rozdrażnieniem. Mogą potrzebować łapówki lub żądać wynagrodzenia za wykonywanie zadań, które są po prostu rutynową częścią prowadzenia domu i funkcjonowania jako odpowiedzialna osoba dorosła.
Ktoś, kto jest niedojrzały emocjonalnie, może również nie mieć świadomości potrzeby dbania o siebie. Partner może potrzebować przypomnieć im o myciu zębów, goleniu lub pod prysznicem.
Może być konieczne uświadomienie im, co stanowi odpowiedni strój na okazje towarzyskie lub wydarzenia. Ich partner może potrzebować powiedzieć im, w co się ubrać, a nawet przygotować dla nich ubrania.
Nie wyrażają właściwie emocji
Osoby, którym brakuje dojrzałości emocjonalnej, często nie mają dobrego wglądu w siebie lub swoje zachowanie. Mogą nie wierzyć lub nie chcą widzieć, że ich zachowanie jest dysfunkcyjne lub niezdrowe.
Osoba, której brakuje dojrzałości, może mieć trudności z wyjaśnieniem, jak się czuje. Mogą mieć trudności z rozwiązywaniem problemów w obliczu wyzwań.
Osoba niedojrzała emocjonalnie może często narzekać, jęczeć i upierać się, że jest traktowana niesprawiedliwie. Mogą być małostkowe i mogą „utrzymywać punkty”, jeśli chodzi o kłótnie.
Czasami osoba niedojrzała może posunąć się tak daleko, że wpada w napady złości – szczególnie wtedy, gdy czuje, że jest lekceważona, obwiniana lub w jakiś sposób „wywoływana”.
Mężczyźni, którzy oczekują lub czują się uprawnieni do traktowania w określony sposób przez partnera, mogą „zareagować”, jeśli poczują, że ich potrzeby nie zostały zaspokojone lub zostały zignorowane.
Niedojrzali emocjonalnie mężczyźni, którzy są rodzicami, mogą nawet czuć się zagrożeni przez własne dzieci. Na przykład mężczyzna może być zdenerwowany, jeśli jego partner przedkłada potrzeby dzieci nad swoje (zachowanie, które jest również powszechne u narcystycznych rodziców).
Co możesz zrobić
Jeśli twoim partnerem jest Piotruś Pan, możesz być Wendy. Na początku jego zachowanie mogło być zabawne i zabawne. Być może ciągnęło cię do niego, ponieważ czułeś, że był „wyzwaniem” lub kimś, kogo możesz „naprawić” lub zmienić. Jego dziecinne zachowanie mogło sprawić, że poczujesz, że musisz się nim zaopiekować, zakochać się w nim lub nim poprowadzić. Ten rodzaj zachowania został nazwany „syndromem Wendy”.
Początkowo mogłeś czuć pociąg do tych aspektów osobowości twojego partnera i cieszyć się nimi. Jednak w miarę rozwoju twojego związku (być może nawet do małżeństwa) możesz czuć się wyczerpany, a nawet urażony niedojrzałym zachowaniem partnera.
Kiedy już zdasz sobie sprawę, że niedojrzałe zachowanie twojego partnera powoduje problemy w twoim związku, możesz podjąć kroki, aby zakwestionować dysfunkcyjną dynamikę.
Obserwuj własne zachowanie
Pierwszym krokiem jest zadanie sobie pytania, w jaki sposób możesz umożliwić zachowanie swojego partnera. Możliwe, że istnieją pewne aspekty Twojej osobowości i doświadczeń życiowych, które wpłynęły na to, jak odnosisz się do swojego partnera
Pomyśl o swoim dzieciństwie. Czy czujesz, że musiałeś „szybko dorosnąć”? Czy byłeś nadmiernie odpowiedzialny, ponieważ musiałeś opiekować się rodzeństwem lub rodzicem? Czy to możliwe, że nadal pełnisz rolę opiekuna w swoich dorosłych związkach?
Zachowania opiekuńcze, z którymi utknąłeś jako dziecko, nie muszą określać, w jaki sposób odnosisz się do innych jako osoba dorosła. Będziesz musiał nauczyć się tworzyć (i egzekwować) zdrowe granice w swoich dorosłych relacjach.
Ustaw i egzekwuj granice
Chociaż ustalenie tych granic jest dla ciebie ważne i konieczne, niekoniecznie „wyleczy” twojego partnera z jego niedojrzałego zachowania. Te granice dotyczą twojego zdrowia i dobrego samopoczucia. Nie jesteś odpowiedzialny za zmianę zachowania swojego partnera, ale możesz go wspierać, gdy pracuje nad wprowadzaniem zmian.
Możesz także pracować nad zmianą siebie. Jeśli umożliwiasz zachowanie partnera, zmiany, które wprowadzasz (takie jak puszczenie lub porzucenie roli opiekuna) pomogą zarówno Tobie, jak i Twojemu partnerowi iść naprzód.
Będziesz także musiał być szczery wobec samego siebie, czy Twoje potrzeby są zaspokajane w związku. Jeśli twój partner nie chce wykonywać pracy, którą musi wykonać, aby stać się bardziej dojrzałym i dostępnym emocjonalnie partnerem, może się okazać, że związek nie jest już dla ciebie zdrowy ani satysfakcjonujący.
Uzyskać wsparcie
W trakcie tego procesu Twój partner może skorzystać na współpracy z profesjonalistą, aby zrozumieć jego zachowanie i pracować nad jego zmianą. Terapeuta może pomóc komuś zidentyfikować przyczynę jego zachowania.
Niedojrzałość emocjonalna może czasami oznaczać, że dana osoba ma stan zdrowia psychicznego, taki jak depresja, lęk lub zaburzenie osobowości typu borderline (BPD).
Pomocna może być również samodzielna praca z doradcą. Specjalista może pomóc Ci wykonać pracę, którą musisz wykonać, wesprzeć partnera w pracy nad wprowadzaniem zmian i uczciwie ocenić, czy związek jest zdrowy dla was obojga.
Kiedy już każde z was zacznie wykonywać swoją własną pracę, pomocne może być spotkanie się i praca z doradcą małżeńskim.
