Pogląd, że depresja i inne formy chorób psychicznych idą w parze z kreatywnością, jest tak powszechny, że dał początek określeniom „torturowany artysta” i „szalony artysta”. Ale czy ten pomysł to tylko stereotyp, czy rzeczywiście zawiera ziarno prawdy?
Malarze tacy jak Vincent van Gogh, który słynnie odciął sobie ucho i ostatecznie odebrał mu życie w 1890, przyczyniają się do tego pomysłu, podobnie jak pisarka Sylvia Plath, która zmarła w wyniku samobójstwa w 1963 roku. Obaj artyści opisali swoją chorobę psychiczną na piśmie.
Popularni artyści a choroby psychiczne
Van Gogh wysłał list z 1888 r. do swojego brata Theo, wyjaśniając: „Nie jestem w stanie dokładnie opisać, co się ze mną dzieje. Od czasu do czasu pojawiają się straszne napady niepokoju, najwyraźniej bez przyczyny, lub uczucie pustki i zmęczenia w głowie… czasami mam ataki melancholii i okropnych wyrzutów sumienia”.
Plath napisała również o swojej chorobie psychicznej, odnosząc się do siebie jako neurotycznej, przygnębionej i samobójczej w swojej na wpół autobiograficznej powieści z 1963 roku „The Bell Jar”. W książce napisała: „Nie wiedziałam, dlaczego mam płakać, ale wiedziałam, że jeśli ktoś do mnie przemówi lub spojrzy na mnie zbyt uważnie, łzy popłyną mi z oczu i szlochają. wyleciałbym z gardła i płakałem przez tydzień”.
Plath i van Gogh byli tylko dwoma z bardzo długiej listy cierpiących artystów. Edvard Munch, Charles Dickens, Virginia Woolf, Piotr Czajkowski i Frida Kahlo również cierpieli na depresję.
Torturowani artyści to grupa tak legendarna, że naukowcy postanowili odkryć, czy istnieje weryfikowalny związek między zaburzeniami nastroju a zdolnościami artystycznymi, ale wyniki okazały się w dużej mierze niejednoznaczne.
Niektórzy artyści są podobno bardziej podatni na choroby psychiczne niż ogół społeczeństwa, podczas gdy inni rzadziej niż nietwórcy cierpią na zaburzenia nastroju i problemy psychologiczne. Co więcej, niektóre zaburzenia nastroju wydają się mieć silniejsze powiązania z kreatywnością niż inne.
Zaburzenia nastroju i zdolności artystyczne
W 2017 roku Perspektywa nauk psychologicznych Czasopismo opublikowało badanie zatytułowane „Creativity and Mood Disorder: A Systematic Review and Meta-Anlysis.” W badaniu zbadano, czy zaburzenia nastroju powodują kreatywność, kreatywność powoduje zaburzenia nastroju, czy też nieznana zmienna powoduje kreatywność i zaburzenia nastroju.
Autorka badań Christa L. Taylor z State University of New York w Albany odkryła, że choroba afektywna dwubiegunowa, która charakteryzuje się okresami manii i depresji, jest najczęściej kojarzona z kreatywnością. Natomiast kreatywność nie była związana z uporczywym zaburzeniem depresyjnym (PDD), znanym również jako dystymia lub depresja niskiego stopnia.
Objawy PDD są mniej nasilone niż w przypadku zaburzeń depresyjnych (MDD), ale zwykle trwają dłużej, średnio do pięciu lat. Jednak badania sugerują, że osoby z MDD są bardziej kreatywne niż osoby z łagodną depresją.
Chociaż poważna depresja i choroba afektywna dwubiegunowa są związane z kreatywnością, dowody nie wskazują, aby zaburzenia nastroju zwiększały zdolności artystyczne danej osoby.
Raczej presja i gorączkowy styl życia wielu artystów może prowadzić do objawów depresyjnych, ponieważ takie osoby często spotykają się z napiętymi terminami, wysokimi oczekiwaniami, ostrą krytyką i intensywnymi podróżami.
Kreatywność i zaburzenia nastroju: podobne objawy
„Wiele objawów epizodów (hipo)maniakalnych jest również charakterystycznych dla intensywnej aktywności twórczej (tj. ideowa płynność i zmniejszona potrzeba jedzenia i snu) i może przypominać cechy przepływu (tj. intensywna i skupiona koncentracja, zniekształcone poczucie czasu, itp.), co często występuje u osób zaangażowanych w kreatywne projekty” – stwierdza Taylor.
„Badania z wykorzystaniem kryteriów diagnostycznych do diagnozowania zaburzeń nastroju u osób kreatywnych mogą mylić objawy zaburzeń nastroju z samym doświadczeniem kreatywności”.
Ostatecznie recenzja Taylora wzbudziła więcej pytań niż odpowiedzi. Zasugerowała, że jej badanie jest raczej przewodnikiem dla przyszłych badań niż ostatecznym badaniem. To dlatego, że pytanie „czy kreatywność jest związana z zaburzeniami nastroju jest zbyt ogólne, aby dać konstruktywne odpowiedzi i może prowadzić do błędnych lub zbyt uogólnionych wniosków” – wyjaśniła.
A poprzednie badania nie stawiały bardziej szczegółowych pytań, które generują raczej „niejasne być może” niż ostateczne „tak” dla tego dochodzenia. To powiedziawszy, duże badanie przeprowadzone przed przeglądem Taylora wskazuje również, że istnieje związek między zaburzeniami psychicznymi a kreatywnością.
Korzyści sztuki na zdrowie psychiczne
Z drugiej strony, kreatywność może być pozytywnym ujściem dla osób cierpiących na zaburzenia psychiczne, a arteterapia coraz częściej zalecana jest ofiarom traumy. Badania wykazały, że pisanie o bolesnych wydarzeniach z przeszłości może nawet tymczasowo wzmocnić układ odpornościowy.
Ponieważ kreatywność może leczyć, osoby z zaburzeniami nastroju mogą instynktownie zwracać się do sztuki, aby pomóc sobie radzić sobie lub leczyć. Ponadto Taylor zakłada, że natura kreatywności skłania artystów do zachowania się w sposób, który odczytuje się jako nieuporządkowany.
Choroba afektywna dwubiegunowa, cechy schizotypowe i kreatywność
Raport z 2012 roku zatytułowany „Choroby psychiczne, samobójstwo i kreatywność” przeanalizował 40 lat badań około 1,2 miliona Szwedów i ustalił, że twórcy mają nieco wyższy wskaźnik diagnoz choroby afektywnej dwubiegunowej niż populacja ogólna. Częstość występowania choroby afektywnej dwubiegunowej w tej grupie była jednak niewielka. Osoby z tym zaburzeniem były tylko o 8% bardziej skłonne do wejścia na sztukę.
Naukowcy ustalili, że scenarzyści byli o 121% bardziej narażeni na tę chorobę i o 50% bardziej narażeni na odebranie sobie życia niż ogół społeczeństwa. niż ogół społeczeństwa cierpieć na chorobę psychiczną).
Co ciekawe, badanie wykazało również, że bliscy krewni osób z zaburzeniami, takimi jak autyzm, schizofrenia, choroba afektywna dwubiegunowa i jadłowstręt psychiczny nieproporcjonalnie pracowali w sztuce.
Badania wskazują, że niepsychicznie zaburzeni członkowie rodzin osób ze schizofrenią mają zazwyczaj więcej schizotypowych cech osobowości niż populacja ogólna. Według psychologa Scotta Barry'ego Kaufmana schizotypia „obejmuje niezwykłe doświadczenia percepcyjne, cienkie mentalne granice między sobą a innymi, impulsywne nonkonformizmy i magiczne przekonania”.
„Negatywne” cechy schizotypowe obejmują dezorganizację poznawczą oraz anhedonię fizyczną i społeczną (trudności w doświadczaniu przyjemności z interakcji społecznych i czynności, które są przyjemne dla większości ludzi).”
Osobowości twórcze z niezwykłymi doświadczeniami percepcyjnymi i impulsywną nonkonformizmem oceniały się wyżej w skali kreatywności niż inne, a badanie z 2013 roku zatytułowane „Kreatywność i schizotypia z perspektywy neuronauki” sugeruje, że procesy umysłowe zachodzące podczas procesu twórczego są podobne do tych, które występują w „skłonności psychozy”.
To nakładanie się nie oznacza, że choroba psychiczna sprzyja kreatywności, ale wspiera ideę, że mózg zaangażowany w twórczą pogoń może bardzo przypominać mózg osoby z zaburzeniami psychicznymi.
Słowo od Verywell
Chociaż badania i obserwacje wykazały związek między depresją a kreatywnością, nie ma jednoznacznych dowodów na to, że osoba cierpiąca na depresję byłaby „bardziej kreatywna”. Warto jednak zwrócić uwagę na podobne cechy, które wiążą się zarówno z zaburzeniami nastroju, jak i kreatywnością.
Tak czy inaczej, wykazano, że kreatywność i ekspresja artystyczna przynoszą znaczne korzyści osobom z depresją. Jeśli Ty lub ktoś z Twoich bliskich cierpi na depresję, oprócz wizyty u lekarza, możesz rozważyć zaangażowanie się w projekt artystyczny – możesz być mile zaskoczony poczuciem ulgi, jakie daje malowanie, pisanie, a nawet samotny taniec przy muzyce .
