Gdyby coś w twoim polu widzenia zmieniło się dramatycznie na twoich oczach, zauważyłbyś to natychmiast, prawda? Chociaż możesz myśleć, że widzisz lub zdajesz sobie sprawę ze wszystkich zmian zachodzących w twoim najbliższym otoczeniu, jest po prostu zbyt wiele informacji, aby twój mózg mógł je w pełni przetworzyć.
Twój mózg nie może być świadomy każdej rzeczy, która dzieje się w otaczającym cię świecie. W twoim polu widzenia mogą zajść duże zmiany i nigdy nie jesteś świadomy tych zmian. Psychologowie używają terminu ślepota na zmiany, aby opisać skłonność ludzi do pomijania zmian w ich bezpośrednim otoczeniu wzrokowym
Oto dlaczego występuje ślepota na zmiany, a także wpływ, jaki może ona mieć na to, jak postrzegasz otaczający Cię świat i wchodzisz z nim w interakcję.
Definicja
Według badania z 2005 roku opublikowanego w czasopiśmie Trendy w kognitywistyce, Termin ślepota na zmiany „odnosi się do zaskakujących trudności, jakie obserwatorzy mają w zauważeniu dużych zmian w scenach wizualnych”.
Dlaczego badacze określili to zjawisko jako zaskakujące? W wielu przypadkach zmiany w polu widzenia są tak dramatyczne, że wydają się niemożliwe do przeoczenia. Jednak gdy uwaga skierowana jest gdzie indziej, ludzie są w stanie przeoczyć zarówno drobne, jak i większe zmiany, które zachodzą tuż przed nimi.
„Ślepota na zmiany to brak wykrycia, że obiekt się poruszył lub zniknął i jest przeciwieństwem wykrywania zmian. Zjawisko ślepoty na zmiany można zademonstrować nawet wtedy, gdy zmiana jest duża (…)”
- Michael Eysenck i Mark Keane, „Psychologia poznawcza: podręcznik ucznia” (2006)
Badania
Być może najłatwiejszym sposobem zobaczenia ślepoty na zmiany w działaniu jest przyjrzenie się niektórym z fascynujących eksperymentów, które badały to zjawisko.
Blackmore, Belstaff, Nelson i Troscianko (1995)
Uczestnikom pokazano obraz, który uległ zmianie podczas krótkiej przerwy w scenie wizualnej. Naukowcy odkryli, że uczestnikom trudniej było wykryć zmiany, gdy nastąpiła krótka przerwa w scenie wizualnej.
Simons i Levin (1998)
W tym badaniu naukowcy po prostu zaangażowali uczestników w rozmowę. Następnie, w okresie rozproszenia, badacze zamienili pierwotną osobę na kogoś innego. Tylko około połowa uczestników zauważyła zamianę.
O’Regan, Rensink i Clarke (1999)
Naukowcy odkryli, że gdy małe kształty są rozpryskiwane na obrazie, takie jak błoto na przedniej szybie samochodu, można wprowadzić duże zmiany w scenie wizualnej bez zauważenia przez obserwatora.
Wcześniejsze badania wykazały, że ślepota na zmiany może być spowodowana zaburzeniami widzenia, takimi jak migotanie, mruganie lub ruch gałek ocznych. Jednak badanie z 1999 r. wykazało, że ślepota na zmiany może również wystąpić bez wizualnego maskowania.
Levin, Momen, Drivdahl i Simons (2000)
Naukowcy opowiedzieli obserwatorom o zmianach, jakie zaszły w sekwencji filmowej i pokazali im fotosy z filmu. 83% uczestników przewidywało, że zauważą te zmiany.
Jednak w oryginalnych eksperymentach ze ślepotą na zmiany, w których wykorzystano film, tylko 11% osób zauważyło zmiany.
Feil i Mestre (2010)
Ostatnie badania sugerują również, że eksperci w danej dziedzinie mogą być bardziej biegli w dostrzeganiu zmian w swoim obszarze specjalizacji w porównaniu z nowicjuszami. Na przykład fizyk byłby w stanie lepiej wykryć zmiany w problemie fizycznym niż student college'u, który uczęszczał na swój pierwszy kurs fizyki.
Przyczyny
Zdolność do wykrywania zmian wokół nas odgrywa ważną rolę w naszym codziennym życiu, na przykład dostrzeganie, kiedy samochód wjeżdża na nasz pas ruchu lub obserwowanie osoby wchodzącej do pokoju.
Skoro umiejętność dostrzegania zmian w naszym otoczeniu jest tak ważna, to dlaczego często nie zauważamy większych zmian?
Skupiona uwaga i ograniczone zasoby
W tym momencie twoja uwaga skupia się na słowach, które czytasz. Czy patrząc na to zdanie zwracasz uwagę na kolor ściany w pomieszczeniu, w którym się znajdujesz? Czy zdajesz sobie sprawę z pozycji, w jakiej znajdują się twoje stopy? Dopóki nie zadano ci tego pytania, jest bardzo mało prawdopodobne, że zwracałeś uwagę na którąkolwiek z tych rzeczy.
Według badaczy Daniela Simonsa i Daniela Levina nasza uwaga jest ograniczona. Musimy przebierać i wybierać to, na czym się skupiamy.
W danym momencie możemy skupić się tylko na ograniczonej liczbie obiektów i na te nieliczne obiekty zwracamy uwagę bardzo szczegółowo. Ogromne ilości informacji po prostu przechodzą przez naszą świadomość, ponieważ brakuje nam zasobów, aby się nimi zająć.
Oczekiwania i przeszłe doświadczenia
Często nasze oczekiwania dotyczące tego, co powinno się wydarzyć w środowisku, mogą odgrywać rolę w tym, co dostrzegamy w świecie.
„Jednym z powodów, dla których ludzie myślą, że zobaczą zmiany, może być to, że wiedzą z przeszłych doświadczeń, że zmiany zachodzące w prawdziwym życiu są zwykle łatwe do zauważenia. Ale jest istotna różnica między zmianami, które zachodzą w prawdziwym życiu, a tymi, które zachodzą w zmianie eksperymenty wykrywania. Zmianom zachodzącym w prawdziwym życiu często towarzyszy ruch, który stanowi wskazówkę wskazującą, że następuje zmiana."
- E. Bruce Goldstein, „Wrażenie i percepcja” (2017)
Nie zauważamy pewnych zmian – szczególnie tych, które są sztucznie wytworzone w laboratorium eksperymentalnym – ponieważ po prostu nie spodziewamy się, że takie zmiany mogłyby lub miałyby wystąpić.
Jak często w prawdziwym życiu człowiek nagle zamienia się w kogoś innego, obiekt nagle mruga do istnienia lub koszula osoby zmienia kolor na naszych oczach?
Te rzeczy po prostu nie zdarzają się w naszej codziennej egzystencji, więc zwykle nie zauważamy ich, gdy zdarzają się w zainscenizowanym eksperymencie lub scenie.
Inne czynniki
Istnieją inne czynniki, które mogą wpływać na ślepotę na zmiany, w tym uwagę, wiek, sposób prezentowania obiektów i stosowanie leków psychoaktywnych. Naukowcy odkryli również, że przesunięcie uwagi osoby, na przykład poprzez rozproszenie uwagi, prowadzi do zwiększonej ślepoty na zmiany.
Wiek osoby może również odgrywać pewną rolę: badania wykazały, że starsi ludzie rzadziej wykrywają zmiany w scenie wizualnej. Nasza zdolność do przyjmowania informacji wizualnych jest ograniczona przez ograniczone zasoby.
„Podstawowy problem polega na tym, że w twoich oczach ląduje znacznie więcej informacji, niż jesteś w stanie przeanalizować, a mimo to otrzymujesz mózg o rozsądnej wielkości”
-Jeremy Wolfe, Harvard Medical School (New York Times, kwiecień 2008)
Aby poradzić sobie z przytłaczającą ilością danych, ogromne ilości informacji wchodzą do naszego systemu wizualnego bez asymilacji. Skupienie uwagi na jednej części naszego otoczenia pozwala nam „rzucić światło” na coś, co uważamy za ważne. Następnie zidentyfikowaliśmy to jako coś, co musimy przetworzyć i zająć się.
Zmień ślepotę w prawdziwym świecie
Wykrywanie zmian odgrywa główną rolę w naszej zdolności do funkcjonowania w naszym codziennym życiu. Ślepota na zmiany może powodować problemy w rzeczywistych sytuacjach, takich jak:
- Kontrola ruchu lotniczego. Katastrofy, a nawet ofiary śmiertelne mogą wystąpić, jeśli kontroler ruchu lotniczego nie wykryje zmian podczas monitorowania startów, lądowań i torów lotu.
- Napędowy. Niewykrycie zmian w środowisku podczas jazdy może prowadzić do tragicznych, a nawet śmiertelnych konsekwencji. Naukowcy odkryli, że rozpraszanie uwagi, takie jak rozmowa przez telefon lub wysyłanie wiadomości tekstowych podczas jazdy, może wpływać na uwagę i prowadzić do zwiększonej ślepoty na zmiany.
- Zeznanie naocznego świadka. Naukowcy odkryli, że ślepota na zmiany może wpływać na zdolność naocznego świadka do opowiadania szczegółów przestępstwa lub prawidłowej identyfikacji sprawcy.
- Interakcje społeczne. Ślepota na zmiany może wpływać na nasze codzienne interakcje społeczne. Na przykład popełnienie stosunkowo drobnej wpadki, jak poproszenie niewłaściwego kelnera o czek, gdy jesz poza domem.
