Autonomiczny układ nerwowy reguluje różnorodne procesy zachodzące w organizmie bez świadomego wysiłku. Układ autonomiczny jest częścią obwodowego układu nerwowego, która jest odpowiedzialna za regulację mimowolnych funkcji organizmu, takich jak bicie serca, przepływ krwi, oddychanie i trawienie.
Przegląd
System ten jest dalej podzielony na trzy gałęzie: układ współczulny, układ przywspółczulny i jelitowy układ nerwowy.
- Autonomiczny układ nerwowy składa się również z trzeciego składnika znanego jako jelitowy układ nerwowy, który ogranicza się do przewodu pokarmowego.
- Podział przywspółczulny autonomicznego układu nerwowego pomaga w utrzymaniu prawidłowych funkcji organizmu i oszczędza zasoby fizyczne. Ten dział wykonuje również takie zadania, jak kontrolowanie pęcherza, spowalnianie akcji serca i zwężanie źrenic oczu.
- Współczulny podział autonomicznego układu nerwowego reguluje reakcje typu „uciekaj lub walcz”. Dział ten wykonuje również takie zadania, jak rozluźnienie pęcherza, przyspieszenie akcji serca i rozszerzenie źrenic oczu.
Jak to działa
Autonomiczny układ nerwowy działa poprzez odbieranie informacji z otoczenia i innych części ciała. Układy współczulny i przywspółczulny mają zwykle przeciwstawne działania, w których jeden system będzie stymulował reakcję, podczas gdy drugi ją hamuje.
Tradycyjnie uważano, że stymulacja zachodzi przez układ współczulny, podczas gdy uważano, że hamowanie zachodzi przez układ przywspółczulny. Znaleziono jednak wiele wyjątków.
Obecnie układ współczulny jest postrzegany jako szybko reagujący układ, który mobilizuje organizm do działania, przy czym uważa się, że układ przywspółczulny działa znacznie wolniej, tłumiąc reakcje.
Na przykład współczulny układ nerwowy będzie działał, aby podnieść ciśnienie krwi, podczas gdy przywspółczulny układ nerwowy będzie działał, aby je obniżyć. Oba systemy działają w połączeniu, aby zarządzać reakcjami organizmu w zależności od sytuacji i potrzeb.
Jeśli, na przykład, stoisz w obliczu zagrożenia i musisz uciekać, układ współczulny szybko zmobilizuje Twoje ciało do działania. Gdy zagrożenie minie, układ przywspółczulny zacznie tłumić te reakcje, powoli przywracając organizm do normalnego stanu spoczynku.
Funkcje
Autonomiczny system kontroluje szereg procesów wewnętrznych, w tym:
- Trawienie
- Ciśnienie krwi
- Tętno
- Oddawanie moczu i defekacja
- Odpowiedź źrenic
- Częstość oddechów (oddechów)
- Reakcja seksualna
- Temperatura ciała
- Metabolizm
- Bilans elektrolitów
- Produkcja płynów ustrojowych, w tym potu i śliny
- Reakcje emocjonalne
Autonomiczne szlaki nerwowe łączą różne narządy z pniem mózgu lub rdzeniem kręgowym. Istnieją również dwa kluczowe neuroprzekaźniki lub przekaźniki chemiczne, które są ważne dla komunikacji w autonomicznym układzie nerwowym:
- Acetylocholina jest często stosowana w układzie przywspółczulnym, aby działać hamująco.
- Norepinefryna często działa w układzie współczulnym, wywierając stymulujący wpływ na organizm.
Potencjalne problemy
Kiedy przywspółczulne i współczulne elementy autonomicznego układu nerwowego tracą synchronizację, ludzie mogą doświadczać zaburzenia autonomicznego, zwanego również dysautonomią.
Istnieje wiele rodzajów zaburzeń autonomicznych, z których każdy ma swój własny unikalny zestaw objawów, w tym:
- Ostry paraliż autonomiczny
- Aferentne uszkodzenie baroreflex
- Rodzinna dysautonomia (zespół Riley-Day)
- Idiopatyczne niedociśnienie ortostatyczne
- Zanik wielu systemów
- Niedociśnienie ortostatyczne
- Niedociśnienie poposiłkowe
- Czysta awaria autonomiczna
- Wtórne niedociśnienie ortostatyczne
Zaburzenia te mogą wystąpić samodzielnie lub w wyniku innych stanów powodujących zakłócenia autonomicznego układu nerwowego, w tym:
- Starzenie się
- Nadużywanie alkoholu lub narkotyków
- Choroby autoimmunologiczne
- Rak
- Zespół chronicznego zmęczenia
- Cukrzyca
- Choroba Parkinsona
- Neuropatia obwodowa
- Zaburzenia rdzenia kręgowego
- Uraz
Objawy
Jeśli ty lub ktoś, kogo kochasz, doświadczasz zaburzeń autonomicznego układu nerwowego, możesz doświadczyć jednego lub więcej z poniższych objawów. Niektórzy ludzie doświadczają jednej grupy objawów w jednym czasie, a innym razem innych.
Objawy mogą być ulotne i nieprzewidywalne lub wywołane przez określone sytuacje lub działania, takie jak po spożyciu niektórych pokarmów lub po szybkim wstaniu.
- Trudności z opróżnianiem pęcherza
- Niepokojące bóle i bóle
- Zawroty głowy lub oszołomienie po wstaniu
- Zaburzenie erekcji
- Osłabienie (lub nawet rzeczywiste zaklęcia omdlenia)
- Zmęczenie i bezwładność
- Objawy żołądkowo-jelitowe
- Niedociśnienie (niskie ciśnienie krwi)
- Brak reakcji źrenic
- Brak potu lub obfite pocenie
- Drętwienie i mrowienie
- Poważny lęk lub depresja
- Tachykardia (szybkie tętno)
- Niemożność utrzymania moczu
Diagnoza i leczenie
Rozpoznanie zaburzenia autonomicznego wymaga oceny lekarskiej, która może obejmować badanie fizykalne, rejestrację ciśnienia krwi w pozycji leżącej i stojącej, badanie reakcji potowej oraz elektrokardiogram. Diagnozowanie zaburzenia autonomicznego jest często trudne, ponieważ zarówno badanie fizykalne, jak i testy laboratoryjne mogą wrócić do normy.
Jeśli podejrzewasz, że możesz mieć jakiś rodzaj zaburzenia autonomicznego, ważne jest, aby znaleźć lekarza, który nie odrzuci twoich objawów jako „wszystko w twojej głowie” i który jest skłonny podjąć przedłużoną diagnozę metodą prób i błędów i leczyć swój stan.
Obecnie nie ma „lekarstwa”, jednak w zależności od rodzaju zaburzenia autonomicznego istnieją sposoby leczenia objawów.
Słowo od Verywell
Autonomiczny układ nerwowy odgrywa ważną rolę w ludzkim ciele, kontrolując wiele automatycznych procesów organizmu. System ten pomaga również przygotować organizm do radzenia sobie ze stresem i zagrożeniami, a także przywrócić organizm do stanu spoczynku.
Więcej informacji na temat tej części układu nerwowego może pomóc w lepszym zrozumieniu procesów, które leżą u podstaw wielu ludzkich zachowań i reakcji.