Zbiorowa nieświadomość to pojęcie pierwotnie zdefiniowane przez psychoanalityka Carla Junga. Czasami określany jako „obiektywna psychika”, odnosi się do idei, że segment najgłębszej nieświadomości jest dziedziczony genetycznie i nie jest kształtowany przez osobiste doświadczenie.
Zgodnie z naukami Junga zbiorowa nieświadomość jest wspólna dla wszystkich istot ludzkich i jest odpowiedzialna za szereg głęboko zakorzenionych przekonań i instynktów, takich jak duchowość, zachowania seksualne oraz instynkty życia i śmierci.
Kim jest Carl Jung?
Urodzony w Szwajcarii w 1875 roku Carl Jung założył szkołę psychologii analitycznej. Odpowiada za proponowanie i rozwijanie psychologicznych koncepcji nieświadomości zbiorowej i archetypów oraz osobowości introwertycznej i ekstrawertycznej.
Jung pracował z Zygmuntem Freudem, innym wybitnym wczesnym psychologiem. We wczesnych badaniach prace Junga potwierdziły wiele pomysłów Freuda. Z biegiem czasu obaj podzielili się swoimi zasadami psychologii. Jung zakwestionował zasady psychoanalizy Freuda.
Największą różnicą między ich wyjaśnieniami nieświadomości jest to, że Freud wierzył, że nieświadomość jest wytworem osobistych doświadczeń, podczas gdy Jung wierzył, że jest ona odziedziczona po przeszłym zbiorowym doświadczeniu ludzkości.
Teoria kolekcji podświadomości Junga
Według Junga zbiorowa nieświadomość składa się ze zbioru wiedzy i wyobrażeń, z którymi każda osoba rodzi się i jest dzielona przez wszystkie istoty ludzkie dzięki doświadczeniu przodków. Chociaż ludzie mogą nie wiedzieć, jakie myśli i obrazy znajdują się w ich zbiorowej nieświadomości, uważa się, że w chwilach kryzysu psychika może sięgnąć do zbiorowej nieświadomości.
Instynkty i archetypy
Jung uważał, że zbiorowa nieświadomość wyraża się poprzez uniwersalne koncepcje zwane archetypami. Archetypy mogą być znakami, symbolami lub wzorami myślenia i zachowania odziedziczonymi po naszych przodkach.
Według Junga te mitologiczne obrazy lub symbole kulturowe nie są statyczne ani stałe; zamiast tego wiele różnych archetypów może nakładać się lub łączyć w dowolnym momencie. Niektóre przykłady archetypów zaproponowanych przez Junga obejmują:
- Narodziny
- Śmierć
- Moc
- Odrodzenie
- Animacja
- Dziecko
- Bohater
- Matka
Jung uważał archetyp matki za najważniejszy. Uważał, że archetyp przejawia się nie tylko w dosłownej postaci osobistej matki, babci, macochy, teściowej czy pielęgniarki, ale także w postaci symbolicznej matki, w tym:
- Ogród
- Zaorane pole
- Źródło czy studnia
- Kraj
- Kościół
- Ziemia
- Matka Boża
- Morze
- Lasy
Jung wierzył, że archetyp matki może zawierać pozytywne aspekty, takie jak matczyna miłość i ciepło, lub negatywne aspekty, takie jak straszna matka lub bogini losu.
Złożone wierzenia
Głęboko zakorzenione przekonania dotyczące duchowości i religii są wyjaśnione jako częściowo spowodowane zbiorową nieświadomością. Jung był przekonany, że podobieństwo i uniwersalność światowych religii wskazywały na religię jako przejaw zbiorowej nieświadomości.
Podobnie moralność, etyka i koncepcje sprawiedliwości lub dobra i zła mogą być wyjaśnione w ten sam sposób, przy czym zbiorowa nieświadomość jest częściowo odpowiedzialna.
Fobie
Jung wykorzystał swoją teorię nieświadomości zbiorowej, aby wyjaśnić, w jaki sposób lęki i fobie społeczne mogą manifestować się u dzieci i dorosłych bez wyraźnego powodu. Strach przed ciemnymi, głośnymi dźwiękami, mostami lub krwią może być zakorzeniony w tej zbiorowej nieświadomości, która jest uważana za dziedziczną cechę genetyczną.
Na przykład badanie wykazało, że jedna trzecia brytyjskich dzieci boi się węży w wieku sześciu lat, mimo że rzadko spotyka się węża na Wyspach Brytyjskich. Dzieci nigdy nie miały kontaktu z wężem w traumatycznej sytuacji , ale węże nadal generowały niespokojną reakcję.
Marzenia
Uważano, że sny zapewniają kluczowy wgląd w zbiorową nieświadomość. Jung uważał, że ze względu na reprezentowane archetypy określone symbole w snach są uniwersalne. Innymi słowy, te same symbole oznaczają podobne rzeczy dla różnych ludzi.
Jednak w przeciwieństwie do swojego współczesnego Zygmunta Freuda, Jung uważał, że sny są bardzo osobiste, a interpretacja snów wymaga dużej wiedzy o indywidualnym śniącym. Z drugiej strony Freud często sugerował, że określone symbole reprezentują określone nieświadome myśli.
Jung wierzył, że nie tylko będąc stłumionymi życzeniami, sny rekompensują części psychiki, które są słabo rozwinięte w naszym życiu na jawie. Pozwoliło to na badanie snów jako narzędzia do badań, diagnozy i leczenia stanów psychicznych i fobii.
Czy to jest teoria naukowa?
Historycznie toczyła się debata na temat tego, czy zbiorowa nieświadomość wymaga interpretacji dosłownej czy symbolicznej.
W kręgach naukowych dosłowna interpretacja nieświadomości zbiorowej jest uważana za teorię pseudonaukową. Dzieje się tak, ponieważ trudno jest naukowo udowodnić, że obrazy mitologii i innych symboli kulturowych są dziedziczone i obecne w chwili narodzin.
Zamiast tego uważa się, że symboliczna interpretacja zbiorowej nieświadomości ma pewne naukowe podstawy z powodu przekonania, że wszyscy ludzie mają pewne dyspozycje behawioralne.
Rola bakterii w nieświadomości zbiorowej
Zbiorowa nieświadomość jest obecnie badana w innym świetle. Badania psychiatryczne skupiają się obecnie na roli bakterii w zbiorowej nieświadomości. Geny w bakteriach jelitowych przewyższają liczebnie geny w ludzkim ciele, a te bakterie mogą wytwarzać związki neuroaktywne.
Niektórzy badacze uważają, że te neuroaktywne związki mogą być częścią zbiorowej nieświadomości, która reguluje ludzkie zachowanie. Jeśli tak, badania drobnoustrojów jelitowych mogą być bardzo ważną częścią przyszłych badań psychiatrycznych.