Gdyby ktoś poprosił cię o opisanie osobowości bliskiego przyjaciela, jakie rzeczy byś powiedział? Kilka rzeczy, które mogą przychodzić na myśl, to terminy opisowe, takie jak „wychodzący”, „życzliwy” i „zrównoważony”. Wszystko to reprezentuje cechy. Co dokładnie oznacza to słowo „cecha”?
Cechę można traktować jako względnie stabilną cechę, która powoduje, że ludzie zachowują się w określony sposób. Cechowe podejście do osobowości jest jednym z głównych obszarów teoretycznych w badaniu osobowości. Teoria cech sugeruje, że indywidualne osobowości składają się z tych szerokich dyspozycji.
W przeciwieństwie do wielu innych teorii osobowości, takich jak teorie psychoanalityczne czy humanistyczne, podejście cechowe do osobowości koncentruje się na różnicach między jednostkami. Połączenie i interakcja różnych cech tworzy osobowość, która jest unikalna dla każdej osoby. Teoria cech koncentruje się na identyfikacji i pomiarze tych indywidualnych cech osobowości.
Teoria cech Gordona Allporta
W 1936 roku psycholog Gordon Allport odkrył, że jeden słownik anglojęzyczny zawiera ponad 4000 słów opisujących różne cechy osobowości. Podzielił te cechy na trzy poziomy:
- Główne cechy: Allport zasugerował, że cechy kardynalne są rzadkie i dominują, zwykle rozwijając się w późniejszym życiu. Mają tendencję do definiowania osoby do tego stopnia, że ich imiona stają się synonimem ich osobowości. Przykłady obejmują następujące terminy opisowe: makiaweliczny, narcystyczny, don Juan i podobny do Chrystusa.
- Główne cechy: Te ogólne cechy tworzą podstawowe podstawy osobowości. Chociaż cechy centralne nie są tak dominujące jak cechy kardynalne, opisują główne cechy, których możesz użyć do opisania innej osoby. Terminy takie jak „inteligentny”, „uczciwy”, „nieśmiały” i „niespokojny” są uważane za główne cechy.
- Cechy drugorzędne: Cechy drugorzędne są czasami związane z postawami lub preferencjami. Często pojawiają się tylko w określonych sytuacjach lub w określonych okolicznościach. Niektóre przykłady obejmują lęk przed wystąpieniami publicznymi lub zniecierpliwienie podczas oczekiwania w kolejce.
Kwestionariusz 16 Czynników Osobowości Cattella
Teoretyk cech Raymond Cattell zmniejszył liczbę głównych cech osobowości z początkowej listy Allport z ponad 4000 do 171. Zrobił to głównie poprzez wyeliminowanie nietypowych cech i połączenie wspólnych cech.
Następnie Cattell ocenił dużą próbę osób pod kątem tych 171 różnych cech. Następnie, używając techniki statystycznej znanej jako analiza czynnikowa, zidentyfikował blisko spokrewnione terminy i ostatecznie zredukował swoją listę do zaledwie 16 kluczowych cech osobowości.
Według Cattella te 16 cech jest źródłem wszelkiej ludzkiej osobowości. Opracował również jedną z najczęściej stosowanych metod oceny osobowości, znaną jako „Kwestionariusz 16 czynników osobowości”.
3 wymiary osobowości Eysenckack
Brytyjski psycholog Hans Eysenck opracował model osobowości oparty na zaledwie trzech uniwersalnych tropach.
- Introwersja/ekstrawersja: Introwersja polega na skierowaniu uwagi na doświadczenia wewnętrzne, podczas gdy ekstrawersja dotyczy skupienia uwagi na zewnątrz na innych ludziach i środowisku. Osoba na wysokim poziomie introwersji może być cicha i powściągliwa, podczas gdy osoba na wysokim poziomie ekstrawersji może być towarzyska i otwarta.
- Neurotyzm/stabilność emocjonalna: Ten wymiar teorii cech Eysencka jest powiązany z nastrojem kontra równowaga. Neurotyzm odnosi się do skłonności jednostki do zdenerwowania lub emocjonalnego, podczas gdy stabilność odnosi się do tendencji do pozostawania emocjonalnie niezmiennym.
- Psychotyzm: Później, po zbadaniu osób cierpiących na choroby psychiczne, Eysenck dodał do swojej teorii cech wymiar osobowości, który nazwał psychotyzmem. Osoby, które są na wysokim poziomie tej cechy, mają trudności w radzeniu sobie z rzeczywistością i mogą być aspołeczne, wrogie, nieempatyczne i manipulujące.
Pięcioczynnikowa teoria osobowości
Obie teorie Cattella i Eysencka były przedmiotem wielu badań. Doprowadziło to niektórych teoretyków do przekonania, że Cattell skupił się na zbyt wielu cechach, podczas gdy Eysenck skupił się na zbyt niewielu. W rezultacie pojawiła się nowa teoria cech, często nazywana teorią „Wielkiej Piątki”.
Ten pięcioczynnikowy model osobowości reprezentuje pięć podstawowych cech, które wchodzą w interakcje, aby ukształtować ludzką osobowość. Chociaż naukowcy często nie zgadzają się co do dokładnych etykiet dla każdego wymiaru, najczęściej opisuje się następujące elementy:
- Ugodowość
- Sumienność
- Ekstrawersja
- Neurotyzm
- Otwartość
Ocena teorii cech
Większość teoretyków i psychologów zgadza się, że ludzi można opisać na podstawie ich cech osobowości. Jednak teoretycy nadal dyskutują o liczbie podstawowych cech, które składają się na ludzką osobowość. Chociaż teoria cech ma obiektywizm, którego brakuje niektórym teoriom osobowości (takim jak teoria psychoanalityczna Freuda), ma również słabości.
Niektóre z najczęstszych krytyki teorii cech koncentrują się na fakcie, że cechy są często słabymi predyktorami zachowania. Chociaż dana osoba może uzyskać wysokie wyniki w ocenie określonej cechy, nie zawsze może zachowywać się w ten sposób w każdej sytuacji. Innym problemem jest to, że teorie cech nie odnoszą się do tego, jak i dlaczego indywidualne różnice w osobowości rozwijają się lub pojawiają.
Słowo od Verywell
Badanie osobowości oraz tego, co kształtuje i wpływa na każdą osobę, jest fascynujące. Jak widać, ci, którzy studiują tę dziedzinę, mają różne opinie. Jednak budują się nawzajem, a teoretycy mają tendencję do udoskonalania prac swoich poprzedników, co jest powszechne we wszystkich dążeniach naukowych.
Najważniejsze, aby zrozumieć, że każdy ma inne cechy osobowości. Każdy z nas ma pewne cechy, które dominują w naszej osobowości z niezliczoną ilością cech, które mogą pojawić się w różnych sytuacjach. Ponadto nasze cechy mogą się zmieniać w czasie i mogą być kształtowane przez nasze doświadczenia.
