Powszechnie uważa się, że piękno i poczucie własnej wartości idą w parze, ale może tak nie być w przypadku nastolatków, zgodnie z badaniem opublikowanym w Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology.
Zdjęcia 230 osób w wieku od 13 do 15 lat zostały ocenione pod kątem atrakcyjności twarzy i porównane z ich poziomem samooceny na przestrzeni pięciu lat.
Okazało się, że młodzież, która została oceniona jako najbardziej atrakcyjna, miała w rzeczywistości niższy poziom poczucia własnej wartości niż ich mniej atrakcyjni koledzy.
W trakcie badania odkryli, że w większości przypadków samoocena wzrosła i stała się bardziej stabilna, gdy młodzież wkraczała we wczesną dorosłość, szczególnie w przypadku tych, którzy zgłaszali wyższy poziom wykształcenia.
Naukowcy odkryli, że dziewczęta miały niższy poziom samooceny niż ogólnie chłopcy – a zwłaszcza dorastające dziewczęta były oceniane jako bardziej atrakcyjne niż chłopcy.
Dlaczego atrakcyjność utrudnia poczucie własnej wartości?
Autorzy badania oferują kilka wyjaśnień (nie zbadanych w ich badaniu), dlaczego atrakcyjniejsze nastolatki mogą mieć niższy poziom poczucia własnej wartości:
- Zmiany w okresie dojrzewania: Sugerują, że bardziej atrakcyjna młodzież może postrzegać faktyczne lub zbliżające się zmiany dojrzewania jako negatywnie wpływające na ich wygląd, podczas gdy mniej atrakcyjna młodzież może postrzegać te zmiany jako mające pozytywny wpływ na ich wygląd.
- Wysokie oczekiwania: Możliwe, że rówieśnicy, nauczyciele i rodzice często nieświadomie oczekują od atrakcyjnych dzieci wyższego poziomu funkcjonowania społecznego i wyników w nauce. Te oczekiwania mogą być przytłaczające dla dzieci i stwarzać poczucie zwątpienia lub niskiej samooceny, jeśli czują, że nie są w stanie sprostać oczekiwaniom innych ludzi.
- Postrzeganie atrakcyjności: Mówiąc prościej, młodzi nastolatki mogli inaczej postrzegać swoją atrakcyjność niż zespół badawczy, który oceniał ich zdjęcia. Jest prawdopodobne, że na postrzeganie atrakcyjności przez osobę składa się wiele czynników, co nie zostało uwzględnione w badaniu.
Niska samoocena i depresja
Uważa się, że niska lub niestabilna samoocena może być podatnością na depresję. Wiadomo również, że we wczesnym okresie dojrzewania, kiedy dzieci często przechodzą okres dojrzewania, wskaźniki depresji wzrastają, zwłaszcza u dziewcząt.
Jedno z badań wykazało, że niska samoocena była predyktorem depresji w okresie dojrzewania i młodej dorosłości. Sugeruje to, że niska samoocena może być czynnikiem ryzyka depresji.
Należy jednak wiedzieć, że niska samoocena nie zawsze prowadzi do depresji. Z pewnością atrakcyjność nie zawsze prowadzi do depresji. Rodzice powinni jednak mieć świadomość, że dziecko jest podatne na niską samoocenę niezależnie od wyglądu i może być szczególnie narażone we wczesnym okresie dojrzewania.
Porozmawiaj z pediatrą dziecka lub innym pracownikiem zdrowia psychicznego, jeśli ma niską samoocenę i inne oznaki i objawy depresji, takie jak:
- Smutek
- Wycofanie społeczne
- Drażliwość
- Poczucie winy
- Spadek akademicki
- Niewyjaśnione dolegliwości fizyczne
- Apetyt i zmiany wzorca snu
Zapewnienie dodatkowego wsparcia, zachęty i miłości podczas czasami trudnych wczesnych lat młodzieńczych może mieć tylko pozytywny wpływ na rozwój Twojego dziecka.
Jak rozpoznać niską samoocenę?
Lata nastoletnie to czas przemian i często wstrząsów. Gdy dzieci testują granice i odkrywają swoją tożsamość, ważne jest, aby rodzice i opiekunowie zwracali uwagę na oznaki niskiej samooceny. Ale znaki nie zawsze są łatwe do zauważenia. Niestety, rodzice czasami lekceważą objawy niskiej samooceny jako normalne zachowanie nastolatków lub nastrój dorastania.
Niektóre zachowania, na które należy zwrócić uwagę, obejmują:
- Obwinianie się, często nadmiernie, za błędy
- Lęk przed porażką
- Unikanie szans
- Odmawianie próbowania nowych rzeczy
- Słabe relacje społeczne
- Brak motywacji lub brak zainteresowania
- Niezdolność do przyjmowania komplementów lub pochwał
- Zawsze porównując się do innych
- Negatywna rozmowa własna
- Komentarze samokrytyczne
Niska samoocena może przejawiać się na różne sposoby. Niektóre nastolatki mogą odczuwać gniew, rzucać się lub obwiniać innych, aby uniknąć stawienia czoła własnym postrzeganym niedociągnięciom. Inni mogą się wycofać i unikać sytuacji, które narażają ich na potencjalną porażkę lub osąd. Ty znasz swoje dziecko najlepiej. Jeśli zaczniesz zauważać wzorce zachowań wskazujące, że Twój nastolatek czuje się niechciany, niepewny lub niekochany, poszukaj sposobów na zwiększenie poczucia własnej wartości dziecka.
Sposoby pomocy
Rozwój poczucia własnej wartości wymaga czasu, a twój nastolatek ma cały szereg wpływów, które również przyczyniają się do jego poczucia osobistej wartości. Media, przyjaciele, członkowie rodziny, współpracownicy i ich osobiste doświadczenia z całego życia mogą odgrywać rolę w tym, jak nastolatki myślą o sobie. Na szczęście są rzeczy, które możesz zrobić, aby pomóc nastolatkom rozwinąć lepszą samoocenę.
- Modeluj pozytywną samoocenę. Negatywne myślenie często przyczynia się do poczucia niskiej samooceny. Jednym ze sposobów na zwalczenie tego jest omówienie spraw w sposób, który pokazuje bardziej pozytywne, zdrowe podejście. Nie angażuj się w negatywne rozmowy o sobie w obecności swoich dzieci. Nie mów po prostu swojemu nastolatkowi, aby „myślał pozytywnie” lub „patrzył na jasną stronę”. Zamiast tego wskaż aspekty sytuacji, które są powodem do pozytywności lub dumy.
- Rozmawiać o tym. Bądź gotów omówić sprawy, z którymi ma do czynienia twoja nastolatka. Niech wiedzą, że rozpoznajesz, przez co przechodzą. Nie lekceważ ani nie bagatelizuj ich uczuć.
- Zachęć nastolatka do skupienia się na mocnych stronach. Negatywne myślenie powoduje, że ludzie przywiązują zbyt dużą wagę do słabości lub niepowodzeń. Zamiast tego postaraj się przypomnieć dziecku o jego zdolnościach i mocnych stronach. Przypomnij im, że ich wartość nie zależy od ich wyglądu.
Uzyskać pomoc
Jeśli martwisz się samooceną nastolatka lub czujesz, że przyczynia się ona do depresji, nie bój się porozmawiać z lekarzem lub specjalistą od zdrowia psychicznego. Wczesna interwencja może dostarczyć rozwiązań i pomysłów, które mogą pomóc poprawić szacunek i rozwiązać wszelkie podstawowe schorzenia, które mogą wpływać na zdolność dziecka do radzenia sobie i funkcjonowania.
Słowo od Verywell
Nastolatkowie mogą być burzliwi, a zmagania z tożsamością i wyglądem mogą podważyć to, jak dzieci myślą o sobie. Rodzice mogą pomóc, upewniając się, że ich dzieci wiedzą, że wartość danej osoby nie zależy od jej atrakcyjności fizycznej.
