Zachowania prospołeczne to te, które mają pomóc innym ludziom. Działania te charakteryzują się troską o prawa, uczucia i dobro innych ludzi. Zachowania, które można określić jako prospołeczne, obejmują odczuwanie empatii i troski o innych.
Zachowanie prospołeczne obejmuje szeroki zakres działań, takich jak pomoc, dzielenie się, pocieszanie i współpraca. Sam termin powstał w latach 70. XX wieku i został wprowadzony przez socjologów jako antonim dla terminu zachowania antyspołeczne.
Korzyści
Poza oczywistym dobrem, jakie działania prospołeczne przynoszą swoim odbiorcom, zachowania te mogą mieć szereg korzystnych skutków dla „pomocnika”:
- Efekty poprawiające nastrój: Badania wykazały również, że ludzie, którzy angażują się w zachowania prospołeczne, częściej doświadczają lepszych nastrojów. Nie tylko to, ludzie, którzy pomagają innym, rzadziej doświadczają negatywnych nastrojów.
- Świadczenia z pomocy społecznej: Posiadanie wsparcia społecznego może mieć kluczowe znaczenie dla przetrwania trudnych czasów. Badania wykazały, że wsparcie społeczne może mieć potężny wpływ na wiele aspektów dobrego samopoczucia, w tym zmniejszenie ryzyka samotności, spożywania alkoholu i depresji.
- Efekty redukujące stres: Badania wykazały również, że angażowanie się w zachowania prospołeczne pomaga złagodzić negatywne skutki emocjonalne stresu. Pomaganie innym może być naprawdę świetnym sposobem na zmniejszenie wpływu stresu na twoje życie.
Rodzaje
Chociaż zachowania prospołeczne są często przedstawiane jako pojedynczy, jednolity wymiar, niektóre badania sugerują, że istnieją różne typy. Te typy są rozróżniane na podstawie powodów ich produkcji i obejmują:
- Proaktywny: Są to działania prospołeczne, które służą celom samopomocy.
- Reaktywny: To działania, które są wykonywane w odpowiedzi na indywidualne potrzeby.
- Altruistyczny: Należą do nich działania, które mają pomóc innym bez żadnych oczekiwań osobistych korzyści.
Naukowcy sugerują również, że te różne typy zachowań prospołecznych często są motywowane różnymi siłami. Na przykład stwierdzono, że proaktywne działania prospołeczne często są motywowane celami powiązanymi ze statusem i popularnością w grupie. Z drugiej strony, altruistyczne zachowania prospołeczne były ściślej powiązane z byciem lubianym przez rówieśników i osiąganiem wspólnych celów.
Inni badacze sugerowali, że zachowania prospołeczne można podzielić na podtypy pomagania, dzielenia się lub pocieszania.
Zachowanie prospołeczne a altruizm
Altruizm jest często postrzegany jako forma zachowań prospołecznych, ale niektórzy eksperci sugerują, że reprezentują one różne koncepcje. Podczas gdy zachowanie prospołeczne jest postrzegane jako rodzaj zachowania pomagającego, które ostatecznie przynosi pewne korzyści samemu sobie, altruizm jest postrzegany jako forma pomocy motywowana wyłącznie troską o potrzebującą jednostkę.
Inni twierdzą jednak, że wzajemność faktycznie leży u podstaw wielu przykładów altruizmu lub że ludzie angażują się w takie pozornie bezinteresowne zachowania z samolubnych powodów. Na przykład dana osoba może zaangażować się w altruizm, aby zdobyć uznanie innych lub poczuć się dobrze ze sobą.
Przyczyny
Zachowania prospołeczne od dawna stanowią wyzwanie dla socjologów. Naukowcy starają się zrozumieć, dlaczego ludzie angażują się w zachowania, które są korzystne dla innych, ale kosztowne dla osoby wykonującej działanie.
W niektórych przypadkach, w tym aktów heroizmu, ludzie narażają nawet własne życie, aby pomóc innym ludziom, nawet tym, którzy są zupełnie obcy. Dlaczego ludzie mieliby robić coś, co przynosi korzyść komuś innemu, ale nie oferuje natychmiastowej korzyści sprawcy?
Psychologowie sugerują, że istnieje wiele powodów, dla których ludzie angażują się w zachowania prospołeczne.
- Wpływy ewolucyjne: Psychologowie ewolucyjni często wyjaśniają zachowania prospołeczne w kategoriach zasad doboru naturalnego. Podczas gdy narażanie własnego bezpieczeństwa na niebezpieczeństwo zmniejsza prawdopodobieństwo, że przeżyjesz, aby przekazać własne geny, dobór krewniaczy sugeruje, że pomaganie członkom własnej rodziny genetycznej zwiększa prawdopodobieństwo, że twoja rodzina przeżyje i przekaże geny przyszłym pokoleniom. Naukowcy byli w stanie przedstawić dowody na to, że ludzie często chętniej pomagają tym, z którymi są blisko spokrewnieni
- Korzyści osobiste: Zachowania prospołeczne są często postrzegane jako wymuszone przez szereg czynników, w tym powody egoistyczne (robienie rzeczy w celu poprawy własnego wizerunku), wzajemne korzyści (zrobienie czegoś miłego dla kogoś, aby pewnego dnia mógł odwdzięczyć się) i bardziej altruistyczne powody (wykonywanie działań wyłącznie z empatii dla innej osoby).
- Wzajemne zachowanie: Norma wzajemności sugeruje, że kiedy ludzie robią coś pomocne dla kogoś innego, ta osoba czuje się zmuszona do pomocy w zamian. Ta norma rozwinęła się, sugerują psychologowie ewolucyjni, ponieważ ludzie, którzy rozumieli, że pomaganie innym może prowadzić do wzajemnej życzliwości, mieli większe szanse na przeżycie i reprodukcję.
- Socjalizacja: W wielu przypadkach takie zachowania są rozwijane w dzieciństwie i okresie dojrzewania, ponieważ dorośli zachęcają dzieci do dzielenia się, życzliwego działania i pomagania innym.
Efekt widza
Charakterystyki sytuacji mogą również mieć silny wpływ na to, czy ludzie angażują się w działania prospołeczne. Efekt widza jest jednym z najbardziej godnych uwagi przykładów tego, jak sytuacja może wpłynąć na zachowania pomagające.
Efekt widza odnosi się do tendencji ludzi do zmniejszania prawdopodobieństwa pomagania osobie w niebezpieczeństwie, gdy w pobliżu jest również wiele innych osób.
Na przykład, jeśli upuścisz torebkę i kilka przedmiotów wypadnie na ziemię, prawdopodobieństwo, że ktoś się zatrzyma i ci pomoże, zmniejsza się, jeśli jest obecnych wiele innych osób. To samo może się zdarzyć w przypadkach, gdy ktoś jest w poważnym niebezpieczeństwie, na przykład w wypadku samochodowym. Świadkowie mogą przypuszczać, że skoro jest tak dużo innych osób, ktoś inny już wezwie pomoc.
Morderstwo w 1964 r. na młodej kobiecie imieniem Kitty Genovese wzbudziło duże zainteresowanie i badania nad efektem przechodnia. Została zaatakowana późno w nocy w pobliżu jej mieszkania, ale nikt nie skontaktował się z władzami podczas ataku.
Późniejsze badania wykazały, że wielu sąsiadów mogło nie mieć jasnego obrazu tego, co się dzieje, co wyjaśniało, dlaczego nie próbowali interweniować ani kontaktować się z policją. Jednak przestępstwo nadal stanowiło bodziec dla wielu badań dotyczących efektu przechodnia i zachowań prospołecznych.
Inne wpływy na zachowania prospołeczne
Badania nad efektem przechodnia pozwoliły lepiej zrozumieć, dlaczego ludzie pomagają w niektórych sytuacjach, a w innych nie. Eksperci odkryli szereg różnych zmiennych sytuacyjnych, które przyczyniają się do zachowań prospołecznych (a czasami przeszkadzają).
- Strach przed osądem lub zakłopotanie: Ludzie czasami boją się skoczyć na pomoc tylko po to, by odkryć, że ich pomoc była niechciana lub nieuzasadniona. Aby uniknąć osądzenia przez innych obserwatorów, ludzie po prostu nie podejmują żadnych działań.
- Jak reagują inni ludzie: Ludzie mają tendencję do szukania u innych odpowiedzi w takich sytuacjach, szczególnie jeśli wydarzenie zawiera pewien poziom niejasności. Jeśli wydaje się, że nikt inny nie reaguje, prawdopodobieństwo, że ludzie również zareaguje, staje się mniej prawdopodobne.
- Liczba obecnych osób: Im więcej ludzi jest w pobliżu, tym mniej osobistej odpowiedzialności ludzie czują w danej sytuacji. Nazywa się to dyfuzją odpowiedzialności.
Jak podjąć działanie
Naukowcy zasugerowali również, że aby dana osoba podjęła działania, musi wydarzyć się pięć kluczowych rzeczy. Osoba musi:
- Zauważ, co się dzieje
- Zinterpretuj wydarzenie jako nagły wypadek
- Doświadcz poczucia odpowiedzialności
- Uwierz, że mają umiejętności, aby pomóc
- Dokonaj świadomego wyboru, aby zaoferować pomoc
Inne czynniki, które mogą pomóc ludziom przezwyciężyć efekt przechodnia, obejmują osobistą relację z potrzebującą osobą, posiadanie umiejętności i wiedzy, aby zapewnić pomoc oraz empatię dla potrzebujących.
Zachowanie prospołeczne może być korzystną siłą dla jednostek, społeczności i społeczeństw. Chociaż istnieje wiele czynników, które przyczyniają się do działań pomocowych, są rzeczy, które możesz zrobić, aby poprawić działania prospołeczne w sobie i innych:
- Rozwijaj swoje umiejętności: Jednym z powodów, dla których ludzie nie pomagają, jest to, że czują, że tak naprawdę nie mają umiejętności niezbędnych do pomocy. Możesz to przezwyciężyć, na przykład ucząc się podstaw udzielania pierwszej pomocy lub resuscytacji krążeniowo-oddechowej, dzięki czemu poczujesz się lepiej przygotowany, jeśli znajdziesz się w sytuacji awaryjnej.
- Modelowe działania prospołeczne: Jeśli jesteś rodzicem, daj dobry przykład swoim dzieciom, pozwalając im zobaczyć, jak angażujesz się w pomocne działania. Nawet jeśli nie masz dzieci, zachowania prospołeczne mogą zainspirować innych do działania. Zostań wolontariuszem w swojej społeczności lub poszukaj innych sposobów, w jakie możesz pomóc ludziom.
- Chwalcie akty dobroci: Kiedy widzisz dzieci (lub nawet dorosłych) robiące dobre rzeczy dla innych, powiedz im, że to doceniasz.
Słowo od Verywell
Zachowanie prospołeczne może mieć wiele korzyści. Zapewnia, że ludzie, którzy potrzebują pomocy, otrzymają pomoc, której potrzebują, ale może również pomóc osobom wykonującym działania prospołeczne poczuć się lepiej ze sobą. Chociaż istnieją przeszkody, które czasami uniemożliwiają takie działania, badania sugerują, że akty dobroci i inne zachowania prospołeczne są zaraźliwe.
Obserwowanie, jak inni ludzie robią dobre rzeczy, zachęca i inspiruje innych do podejmowania działań na rzecz pomocy innym