Brak miesiączki podwzgórza jest powszechnie występującym schorzeniem występującym u kobiet w wieku rozrodczym z zaburzeniami odżywiania. Ciało wchodzi w tryb przetrwania, miesiączki ustają, a kobiety nie będą mogły się rozmnażać. Dowiedz się więcej o jego przyczynach, konsekwencjach i sposobie leczenia.
Co to jest brak miesiączki podwzgórza?
Gdy występuje zaburzenie odżywiania, najczęstszą przyczyną braku miesiączki jest brak miesiączki podwzgórza (HA). Podwzgórze to obszar mózgu, który odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu równowagi układów organizmu. Otrzymuje informacje z całego ciała w postaci hormonów i chemikaliów; reaguje wydzielaniem hormonów, które wpływają na inne narządy, w tym na te biorące udział w reprodukcji.
Kiedy podwzgórze otrzymuje sygnał, że coś w ciele jest niesprawne i wymaga rozwiązania, przywraca równowagę ciała poprzez uwalnianie hormonów do krwiobiegu. Czasami, gdy coś idzie nie tak w ciele, podwzgórze nie może przywrócić równowagi; tak jest w przypadku braku miesiączki podwzgórza.
Deficyt energetyczny występuje, gdy osoba je za mało w porównaniu z energią, którą zużywa. Chroniczny deficyt energii powoduje, że mechanizmy organizmu oszczędzają paliwo dla krytycznych procesów organizmu. Mniej istotne funkcje organizmu zostają wstrzymane. Obejmuje to reprodukcję, która w rzeczywistości może być niebezpieczna dla przetrwania – gdy energia jest niewystarczająca, funkcje energetyczne i metaboliczne hamują uwalnianie hormonów jajnikowych przez podwzgórze.
Diagnozę HA stawia się dopiero po wykluczeniu innych przyczyn braku miesiączki. Jednak w przypadku zaburzeń odżywiania HA jest prawdopodobną przyczyną, nawet jeśli waga nie jest wyjątkowo niska.
Czynniki sprzyjające
Czynniki przyczyniające się do braku miesiączki podwzgórza obejmują brak równowagi energetycznej, ograniczenie jedzenia, utratę wagi, ćwiczenia, stres i genetykę. Każda osoba inaczej wyraża te czynniki, a każdy czynnik w różnym stopniu przyczynia się do rozwoju HA. Przyjrzyjmy się każdemu po kolei.
Balans energetyczny
Według Nicoli Rinaldi, biologa, który zarówno doświadczyła, jak i prowadziła internetowe forum dla kobiet z HA i koleżanek, „W zdecydowanej większości przypadków głównym motorem jest deficyt energii spowodowany niedożywieniem i nadmiernym wysiłkiem, niezależnie od wielkości ciała”. Nasze ciała potrzebują paliwa, aby funkcjonować optymalnie.
Ograniczenie żywności
Ograniczenie zakresu spożywanych pokarmów może przyczynić się do rozwoju HA. Częstym winowajcą są diety niskotłuszczowe – nasz organizm potrzebuje tłuszczu do optymalnego funkcjonowania.
Utrata wagi
Niska waga i procent tkanki tłuszczowej, a także historia wcześniejszej utraty wagi, mogą być czynnikami sprzyjającymi. Należy podkreślić, że niektóre kobiety tracą miesiączkę przy większych obciążeniach niż inne. Wydaje się, że ciało każdej osoby ma inną wagę, przy której będzie funkcjonować optymalnie – rozsądnie jest sądzić, że tak jak w przypadku wszystkiego innego w świecie przyrody, ciała ludzi naturalnie mają różne rozmiary i kształty. Utrata znacznej wagi (10 funtów lub więcej) - nawet w latach w przeszłości - zwiększa ryzyko HA.
Powszechnym błędnym przekonaniem jest to, że trzeba być bardzo wychudzonym, aby stracić okres. Wykazano, że to nieprawda: w badaniu 286 kobiet z HA wskaźnik masy ciała (BMI), przy którym utraciły miesiączkę, wahał się od 15 do 25, a mediana wynosiła 19.
Ćwiczenie
Ćwiczenia przyczyniają się do HA, spalając energię i pozostawiając mniej dostępnej dla funkcji organizmu, a także zwiększając poziom hormonów stresu, w tym kortyzolu.
Naprężenie
Przewlekły stres może prowadzić do zwiększonej produkcji kortyzolu. Wydaje się, że wysoki poziom kortyzolu powstrzymuje również podwzgórze przed uwalnianiem hormonów reprodukcyjnych.
Genetyka
Istnieje genetyczna zmienność różnych czynników, które determinują wrażliwość naszych układów rozrodczych na deficyty energetyczne i stres. To wyjaśnia, dlaczego niektóre osoby mogą nadal miesiączkować przy stosunkowo niskiej wadze, podczas gdy inne tracą miesiączkę przy znacznie większej wadze.
Rozpowszechnienie
Szacuje się, że HA dotyka około 1,62 miliona kobiet w wieku od 18 do 44 lat w Stanach Zjednoczonych i 17,4 miliona kobiet na całym świecie.
Obecność wtórnego braku miesiączki (definiowanego jako ustanie regularnych miesiączek przez trzy miesiące lub ustanie nieregularnych miesiączek przez sześć miesięcy) była kiedyś kryterium diagnostycznym dla jadłowstrętu psychicznego, ale została usunięta w ostatniej aktualizacji Podręcznika Diagnostycznego i Statystycznego Psychicznego Zaburzenia (DSM-5).
Chociaż częstość występowania braku miesiączki jest wysoka wśród kobiet w wieku młodzieńczym i przedmenopauzalnym z anoreksją, została ona usunięta jako kryterium z wielu powodów. Po pierwsze, predyspozycje do dysregulacji hormonalnej są zmienne – niektóre kobiety o bardzo niskiej wadze nadal miesiączkują. Po drugie, kryterium to po prostu nie jest przydatne w szerszym spektrum osób podatnych na anoreksję, w tym mężczyzn i kobiet w wieku przedmiesiączkowym, pomenopauzalnym lub przyjmujących tabletki antykoncepcyjne.
Konsekwencje medyczne
HA powoduje niedobór estrogenów i zatrzymanie cyklu miesiączkowego u młodych kobiet przed menopauzą. To z kolei ma znaczący wpływ na układ sercowy, szkieletowy, psychologiczny i rozrodczy organizmu. Efekty te mogą naśladować menopauzę i wszystkie fizyczne i psychiczne zmiany, które działa na organizm.
Krótkoterminowe konsekwencje braku miesiączki obejmują niski poziom estrogenu i towarzyszące mu przerzedzenie lub wypadanie włosów, łamliwe paznokcie, problemy skórne, niskie libido i suchość pochwy.
Jedną z trudności jest to, że wiele kobiet z HA, z powodu braku dokuczliwych objawów, często czuje się całkiem dobrze. Dlatego mogą niechętnie szukać leczenia.
Konsekwencje długoterminowe obejmują wyższe ryzyko chorób sercowo-naczyniowych i zagrożone zdrowie kości. Niski poziom estrogenu hamuje produkcję kości, co może prowadzić do utraty masy kostnej, osteopenii (utrata wapnia w kościach) i zwiększonego ryzyka złamań. Brak miesiączki może spowodować utratę masy kostnej już po sześciu miesiącach. HA jest również związany z nasileniem depresji i lęku. HA może powodować brak owulacji i niepłodności w szczytowych latach rozrodczych kobiety.
Leczenie
Celem leczenia HA jest przywrócenie regularnego cyklu miesiączkowego owulacyjnego. Właściwy przyrost masy ciała wydaje się być najważniejszym predyktorem wznowienia miesiączki. Zazwyczaj należy zająć się wszystkimi przyczynami: brakiem równowagi energetycznej, różnorodnością pokarmów, nadmiernym wysiłkiem fizycznym, niską wagą i stresem.
Pigułki antykoncepcyjne nie są zalecane
Wiele kobiet z HA, które zgłaszają się do lekarza, otrzymuje przepisane tabletki antykoncepcyjne. To niefortunne. Chociaż jest to zamiennik estrogenu, który zapewni fałszywe krwawienie, nie rozwiązuje podstawowego problemu ani nie pomaga w wznowieniu normalnej naturalnej aktywności hormonów. U podstaw HA nadal należy się zająć, a pigułki antykoncepcyjne mogą jedynie maskować problem.
Co więcej, jeśli już zażywasz pigułki antykoncepcyjne, pamiętaj, że sztuczny okres, który otrzymujesz po tabletkach antykoncepcyjnych, nie zapewnia dokładnego wskaźnika twojego zdrowia. Nie będziesz w stanie stwierdzić, czy miesiączkujesz na własną rękę i czy HA jest dla Ciebie problemem, dopóki ich nie odstawisz. „Jeśli masz okres tylko dlatego, że bierzesz pigułki antykoncepcyjne, to się nie liczy” (Rinaldi, 2019, s. 12). Badania wykazały, że pigułki antykoncepcyjne nie pomagają zapobiegać dalszej utracie masy kostnej. Dlatego pigułki antykoncepcyjne nie powinny być stosowane w leczeniu HA.
Co robić
Nie trzeba dodawać, że jeśli twojemu HA towarzyszy zaburzenie odżywiania, powinieneś otrzymać pomoc od profesjonalisty. Praca z terapeutą, dietetykiem i lekarzem doświadczonym w zaburzeniach odżywiania może pomóc w wyzdrowieniu z HA. Leczenie zaburzeń odżywiania będzie prawdopodobnie obejmowało cele polegające na jedzeniu więcej, mniej ćwiczeń i nauce lepszego radzenia sobie ze stresem.
Jeśli uważasz, że wyzdrowiałeś z zaburzeń odżywiania, ale miesiączka jeszcze się nie pojawiła, zachęcamy do przestrzegania poniższych zaleceń. Niektóre kobiety mogą myśleć, że wyzdrowiały, ale nadal mają do zrobienia więcej, jeśli chodzi o zwiększenie masy ciała lub elastyczność żywieniową.
Jedz więcej
Powrót do zdrowia wymaga jedzenia wystarczającej ilości – nie tylko po to, by odpowiednio zaspokoić bieżące potrzeby energetyczne, ale także by zrekompensować historię niedostatecznej ilości energii. Dla większości kobiet z HA powrót do zdrowia wymaga spożywania co najmniej 2500 kcal dziennie. Spożywanie większej różnorodności żywności, ze wszystkich grup makroskładników, w tym tłuszczów i skrobi, wydaje się stymulować większą produkcję hormonów. Pełnotłusty nabiał jest szczególnie dobry do stymulacji owulacji.
Możesz nie chcieć przybrać na wadze, myśląc, że już czujesz się zdrowy. Jeśli jednak nie miesiączkujesz z powodu HA, twoje ciało się z tobą nie zgadza. Spróbuj przytyć 5 funtów i zobacz, co się stanie. Możesz być mile zaskoczony, widząc wznowienie cykli. Chociaż zdrowa masa ciała jest bardzo zróżnicowana, większość kobiet z HA musi uzyskać BMI od 22 do 23 lub nawet więcej, aby wznowić miesiączkę.
Ćwicz mniej
Regenerację ułatwia również eliminacja intensywnych ćwiczeń. Szybszy powrót do zdrowia wiąże się z całkowitym ograniczeniem ćwiczeń. Wolniejsza regeneracja jest osiągana, gdy intensywność lub czas trwania ćwiczeń jest zmniejszona lub oba te czynniki są mniejsze. Bieganie wydaje się być ćwiczeniem, które sprawia, że najtrudniej jest odzyskać naturalne cykle menstruacyjne.
Radzenia sobie ze stresem
Badania pokazują, że zmniejszenie stresu może pomóc w regeneracji po HA. Jednak możesz zarządzać swoim lękiem w sposób, który może przyczynić się do forsownych ćwiczeń HA lub restrykcyjnego jedzenia, aby poradzić sobie z obrazem ciała. Uczenie się innych umiejętności radzenia sobie, takich jak relaksacja, uważność, tolerancja na stres i siedzący tryb życia, może pomóc w rozwiązaniu zagadki zdrowienia.
Jak długo to zajmie?
Czas potrzebny na wznowienie regularnych miesiączek zależy od takich czynników, jak tempo przybierania na wadze, poziom aktywności fizycznej, poziom stresu, wiek i genetyka. Jedno z badań nie wykazało korelacji między długością czasu, w którym brakowało okresu, a czasem do wyzdrowienia.
Jedno z badań kobiet z HA śledziło, ile czasu zajęło kobietom powrót do cyklu po wprowadzeniu zmian w stylu życia i wykazało, że wskaźniki sukcesu rosły z czasem:
- Po trzech miesiącach: 24 procent
- Po czterech miesiącach: 34 procent
- Po sześciu miesiącach: 57 procent
Słowo od Verywell
Jeśli straciłeś okres, możesz pomyśleć, że nie ma powodu, aby martwić się o swoje zdrowie. Jednak brak regularnych cykli nie jest normalny. Zachęcamy do wizyty u lekarza i zapytania o możliwość zdiagnozowania braku miesiączki podwzgórza.
Możesz zmniejszyć nieodwracalne uszkodzenia kości, szukając pomocy i postępując zgodnie z powyższymi sugestiami dotyczącymi zmiany stylu życia. Jeśli bierzesz pigułki antykoncepcyjne i nie wiesz, czy bez nich nadal będziesz miesiączkować, zachęcamy do porozmawiania ze swoimi dostawcami terapii o tym, czy naprawdę masz zdrową wagę.
Zaburzenia odżywiania mogą uniemożliwić uzyskanie miesiączki
